Hamas İsrail ‘e yönelik son yılların en büyük operasyonunu gerçekleştirdi İsrail ordusu savaş durumu alarmı Fındıkzade Escort ilan etti Operasyonda Gazze ‘den İsrail tarafına binlerce roket atılırken çok sayıda silahlı militan da İsrail topraklarına girdi İsrail Başbakanı Binmyamin Netanyahu Savaştayız ve biz kazanacağız dedi İsrail ordusu akınlar Fulya Escort Bayan esnasında asker ve sivillerin rehin edildiğini söyledi İsrail’in Gazze Şeridi’ne düzenlediği ataklar da da yüzlerce kişi öldü Bu şiddet onlarca yıldır devam eden çabanın son dışa vurumu oldu
İSRAİL FİLİSTİN Escort Fulya ÇATIŞMASI NASIL BAŞLADI
Osmanlı İmparatorluğu’nun Birinci Dünya Savaşı’nda yenilmesinin akabinde Filistin toprakları olarak bilinen bu bölgenin denetimi İngiltere’nin eline geçti Burada Arap çoğunluğun yanı sıra Yahudi azınlık da yaşıyordu Memleketler arası toplum Filistin’de Museviler için bir ulusal yurt kurma vazifesini İngiltere’ye verdiğinde iki halk ortasındaki tansiyon arttı Museviler buranın kadim toprakları olduğunu savunurken Filistinliler buna karşı çıkıyordu 1920’ler ve 40’lar ortasında birçoğu Avrupa’daki zulümden kaçan ve İkinci Dünya Savaşı’ndaki soykırımdan sonra bir vatan arayan Musevilerin sayısı arttı Museviler ve Araplar ortasındaki şiddetin yanı sıra İngiliz idaresine karşı da şiddet arttı 1947’de Birleşmiş Milletler BM Filistin’in başka Yahudi ve Arap devletlerine bölünmesini ve Kudüs’ün BM nezaretinde özel statülü başka bir kent olmasını oyladı Bu plan Yahudi başkanlar tarafından kabul edildi fakat Araplar reddettiğinden hiçbir vakit uygulanmadı
İSRAİL’İN KURULUŞU VE NAKBA
Sorunu çözemeyen İngiliz idaresi 1948’de ülkeyi terk etti Yahudi başkanlar İsrail devletinin kurulduğunu ilan etti Karar son İngiliz birliklerinin bölgeyi terk ettiği 15 Mayıs’ta yürürlüğe girdi Birçok Filistinli buna karşı çıktı ve savaş başladı Yüz binlerce Filistinli topraklarını terk etmek zorunda kaldı ya da meskenlerinden zorla çıkarıldı Savaşa komşu Arap ülkeleri de dahil oldu ve askeri birlikleri birtakım bölgeleri işgal etti Çatışmalar sonraki yıl ateşkesle sona erdiğinde İsrail bölgenin birçoklarını denetim ediyordu İsrail’in kurulması Avrupa’dan ve Musevilerin yaşadığı Arap ülkelerinden bu topraklara büyük bir Yahudi göçüne yol açtı
İŞGAL ALTINDAKİ BATI ŞERİA VE GAZZE ŞERİDİ NERESİDİR
Ürdün batısında yer alan ve Batı Şeria olarak bilinen toprakları işgal etti Burası Ürdün Irmağı’nın batı kıyısında yer alıyor ve kuzey batı ve güneyden İsrail ile çevrili bir bölge Mısır ise hududunda küçük bir kıyı bölgesi olan Gazze Şeridi’ni işgal etti Kudüs kenti Batı’da İsrail kuvvetleri ve Doğu’da Ürdün kuvvetleri ortasında bölünmüştü Hiçbir vakit bir barış muahedesi yapılmadığı için sonraki yıllarda daha fazla savaş ve çatışma yaşandı 1967’de İsrail Doğu Kudüs ve Batı Şeria’nın yanı sıra Suriye’ye ilişkin Golan Dorukları Gazze ve Mısır’a ilişkin Sina yarımadasının büyük kısmını işgal etti Filistinli mültecilerin birçok ve onların çocukları Gazze ve Batı Şeria’nın yanı sıra komşu Ürdün Suriye ve Lübnan’da yaşıyor İsrail bu insanların topraklarına dönmelerine müsaade vermedi İsrail bunun Yahudi devleti olarak varlığını tehdit edeceğini söylüyor İsrail hala Batı Şeria’yı işgal altında tutuyor Gazze’den çekilmesine karşın BM bu toprak modülünü hala İsrail tarafından işgal edilmiş toprakların bir kesimi olarak görüyor
KUDÜS FİLİSTİN’İN Mİ İSRAİL’İN Mİ
İsrail Kudüs’ün tamamının başşehri olduğunu tez ederken Filistinliler Doğu Kudüs’ün gelecekteki bir Filistin devletinin başşehri olduğunu söylüyor ABD Kudüs’ü İsrail’in başşehri olarak tanıyan az sayıdaki ülkeden biri olmakla birlikte kentin en son statüsünün müzakere edilmiş bir muahede yoluyla belirlenmesi gerektiğini söylüyor Geçtiğimiz 50 yıl içinde İsrail 600 000’den fazla Yahudi’nin yaşadığı bu bölgelerde yerleşim yerleri inşa etti Birçok devlet ve memleketler arası kuruluş tarafından desteklenen Filistinliler bu yerleşimlerin memleketler arası hukuka karşıt olduğunu söylerken İsrail bunu reddediyor
BM’NİN YÜZDE 70’TEN FAZLASI FİLİSTİN’İ TANIYOR
BM 2012 yılında Filistin’i üye olmayan gözlemci devlet olarak tanıma kararı aldı Gözlemci hukukî yapı statüsünden gözlemci devlet statüsüne geçiş Filistinlilerin Genel Şura tartışmalarına katılmalarını ve BM kuruluşlarına ve öbür organlarına üyelik bahtlarını artırmalarını sağladı BM oylaması bir Filistin devleti yaratmasa da 193 BM Genel Şura üyesinin yüzde 70’inden fazlası Filistin devletini tanıyor İsrail ile Doğu Kudüs Gazze ve Batı Şeria’da yaşayan Filistinliler ortasında tansiyon ekseriyetle yüksek seyrediyor
GAZZE’Yİ KİM YÖNETİYOR
Gazze İsrail’le birçok kere savaşmış olan Hamas tarafından yönetiliyor İsrail ve Mısır Hamas’a silah sevkiyatını engellemek için Gazze hudutlarını sıkı bir biçimde denetim altında tutuyor Gazze ve Batı Şeria’daki Filistinliler İsrail’in aksiyonları ve kısıtlamaları nedeniyle sorun yaşıyor İsrail ise kendisini Filistinlilerin şiddetinden muhafazaya çalıştığını söylüyor
TEMEL SIKINTILAR NELER
İsrail ile Filistinliler ortasında uyuşmazlık nedeni olan birçok mevzu var Filistinli mültecilere ne olacağı işgal altındaki Batı Şeria’da Yahudi yerleşimlerinin kalıp kalmayacağı iki tarafın Kudüs’ü paylaşıp paylaşmayacağı ve tahminen de en güç olanı İsrail’in yanında bir Filistin devletinin kurulup kurulmayacağı üzere meseleler Barış görüşmeleri yaklaşık otuz yıldır aralıklarla devam ediyor lakin şimdiye kadar çatışmayı çözemedi
GELECEK NE GETİRECEK
Sorunların öngörülebilir bir gelecekte çözüleceğine dair hiçbir işaret bulunmuyor Donald Trump’ın lider olduğu periyotta ABD tarafından hazırlanan en son barış planını İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu yüzyılın anlaşması olarak nitelendirmişti Fakat Filistinliler bunu İsrail lehine tek taraflı bir muahede olarak gördü ve hiçbir vakit hayata geçemedi Gelecekte yapılacak rastgele bir barış mutabakatı için her iki tarafın da karmaşık sıkıntıları çözme iradesini göstermesi gerekecek
