Nijer’in devrilen cumhurbaşkanı Mohamed Bazum’un bir danışmanı Associated Press’e verdiği demeçte askeri darbenin akabinde mesken Travesti hapsine alınan Cumhurbaşkanın yiyeceklerinin tükenmekte olduğunu ve her dakika hayat şartlarının daha berbata gittiğini söyledi
SARAYINDA ALIKONULUYOR
Batı Afrika ülkesinin demokratik olarak seçilmiş başkanı olan Cumhurbaşkanı Mohamed Bazum 26 Temmuz’da izmir Travesti isyancı askerlerin harekete geçtiği tarihten beri eşi ve oğluyla birlikte Niamey’deki cumhurbaşkanlığı sarayında alıkonuluyor
ELEKTRİK VE SU OLMADAN YAŞIYOR
Danışmana nazaran aile elektrik olmadan yaşıyor ve yemek olarak yalnızca pirinç Konya Travesti ve konserve gereçleri kaldı Bazum şu an için güzel sıhhat durumunda ve asla istifa etmeyecek danışmanın tabirine nazaran Danışman hassas durumu medya ile tartışmak için yetkilendirilmediği için anonim olarak konuştu Bazoum’un siyasi partisi liderin ömür şartlarını onaylayan bir açıklama yayınladı ve ailenin birebir vakitte akan su olmadan kaldığını belirtti
Bazum’un darbe sonrası toplumsal medya üzerinden güldüğü bir fotoğrafı paylaşılmıştı
ABD DAVETTE BULUNMUŞTU
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Salı günü son diplomatik uğraşlar hakkında Bazoum ile görüştüğünü söyledi Bir sözcü Blinken’ın Başkan Bazoum ve ailesinin güvenliği en değerli öncelik olduğunu vurguladığını belirtti Bazoum’un partisi şartlarının sıkıntı olduğunu belirten bir açıklama yayınladı ECOWAS önderleri yarın krizin sonraki evresini görüşmek üzere bir ortaya gelecek
NİJER NEDEN DEĞERLİ BİR ÜLKE
Nijer yüzölçümü bakımdan Batı Afrika’nın en büyük ülkesi Siyasi olarak ise son yıllarda arka arda darbeler yaşanan komşuları Mali ve Burkina Faso’nun yanında izafi demokratik istikrar timsali sayılabilirdi Stratejik olarak ülkede Fransız ve ABD üsleri var ve Nijer bu ülkelerin İslamcı kümelerle savaşında kıymetli bir partner olarak görülüyor Hatta Amerikan Dışişleri Bakanlığı Nijer’i Sahil bölgesinin istikrarı bakımından kilit önemde ve IŞİD ya da El Esas üzere İslamcı kümelere karşı gayrette güvenilir bir terörle uğraş ortağı diye tanımlamıştı Ekonomik olarak ise Nijer topraklarındaki uranyum madenleri bakımından büyük kıymet taşıyor ve dünya urunyum üretiminin yüzde 7’sini yapıyor Bu radyoaktif unsur ülke iktisadı bakımından o kadar büyük değer taşıyor ki başşehir Niamey’deki en büyük caddelerden birine Uranyum Bulvarı ismi verilmiş
DARBEYİ KİM NİYE DESTEKLEDİ
Afrika’nın Kıyı diye anılan bu orta jenerasyonu dünyanın en çalkantılı ve istikrarsız bölgelerinden biri ve demokrasinin son yıllarda daha da gerilediği gözleniyor İslamcı silahlı kümeler Mali Nijer ve Burkina Faso’nun birleştiği hudut bölgelerinde güç kazandılar aşikâr bölgeleri denetim ediyor ve hücumlar düzenliyorlar Gerçi Nijer İslamcılarla çabada komşuları Mali ve Burkina Faso’dan daha başarılıydı lakin sonu gelmediği üzere giderek büyüyen bu istikrarsızlık sorunun yalnızca sert askeri müdahalelerle çözümlenebileceği inancının birtakım kısımlarda güçlenmesine yol açtı Darbenin tabanda aşikâr kısımlardan almış göründüğü halk dayanağının ardında biraz da bu var Buna rağmen askeri cuntanın İslamcı militanlarla uğraşta devrik hükümetten daha başarılı olacağının bir garantisi yok Komşu Mali ve Burkina Faso’daki darbeler isyancılarla uğraşta fazla bir fark yaratmadı Bölgedeki siyasi istikrarsızlığın tesirlerine bir de iklim değişikliğinin yol açtığı Sahra’dan Sahil’e hakikat genişleyen çölleşmenin yarattığı badireleri eklemek mümkün Uzmanlar Kıyı bölgesinde sıcaklığın dünyanın her yerinden daha süratli yükseldiğini söylüyor
DARBEYE HANGİ ÜLKELER NASIL REAKSİYON VERDİ
Nijer’i 1960 öncesi sömürge olarak yöneten Fransa askeri idaresi derhal en sert biçimde kınadı Fransa Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında Cumhurbaşkanı Bazoum’un ülkenin tek yasal önderi olduğu ve Fransa’nın General Tchiani liderliğindeki darbeyi tanımadığı kaydedildi ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken gözaltındaki Cumhurbaşkanı Bazoum’un derhal özgür bırakılmasını istedi Afrika Birliği AB ve BM darbeyi kınayan açıklamalar yaptılar Batı Afrika ülkeleri ekonomik birliği ECOWAS darbe liderliğine 6 Ağustos Pazar gecesi 23 00’e kadar müddet tanıdı ve darbenin sonlandırılması için gerekirse askeri müdahaleyi de içeren bir plan açıkladı Fransa da ECOWAS’ın atacağı her adımı destekleyeceğini bildirdi Darbeye takviye veren tek ses ise Rusya’daki paralı asker şirketi Wagner’den geldi Şirketin önderi Yevgeni Prigojin darbeyi zafer olarak niteledi Prigojin’in Nijer’de olan Nijer halkının sömürgecilerle gayretinden öbür bir şey değil dediği Wagner yanlısı Telegram kanalında aktarıldı fakat bu kelamları sahiden onun söylediği bağımsız kaynaklar tarafından doğrulanmış değil
ECOWAS’TA HANGİ ÜLKELER VAR VE NASIL BİR MÜDAHALE PLANLANIYOR
Batı Afrika Ekonomik Birliği üyesi ülkeler Nijer’deki askeri darbenin sonlandırılması için askeri müdahaleyi de içeren bir planı duyurdu Darbe liderliğine verilen ültimatomda tanınan mühlet de Pazar gecesi doldu Fransa da ECOWAS’ın atacağı her adımı destekleyeceği açıklaması yaptı ECOWAS’ın müdahale planına nazaran taarruz yapılacak yerler birlik üyesi ülkelerin önderleri tarafından belirlenecek Açıklama ECOWAS’ın Siyasi İşler Barış ve Güvenlik Komiseri Abdel Fatau Musah tarafından yapıldı
Nijerya’nın başşehri Abuja’da yapılan üç günlük kapalı tepe sonrası konuşan Musah Bir müdahalenin gerekli kaynaklar dahil tüm detayları masaya yatırıldı biçiminde konuştu 15 ülkenin bulunduğu birlik darbe sonrası Nijer’e yaptırım uygulamaya başladı Bu ülkeye tahlil için yapılan ziyaret ise tahlilsiz kaldı
Musah yaptığı açıklamada diplomasinin işlemesini istediklerini de vurguladı ve darbe idaresine geri adım atma davetinde bulundu Nijerya Devlet Lideri Bola Ahmed Tinubu da hükümetine askeri hazırlık yapma davetinde bulundu Senegal de asker göndermeyi vaat ediyor Şimdi ECOWAS tarafından askeri bir teşebbüs başlatıldığına dair bir haber
NİJER’DE OLANLARIN RUSYA VE WAGNER İLE NE İLGİSİ VAR
Bölgede faaliyet gösteren gerek cihatçı kümeler gerekse de Wagner paralı askerleri Nijer siyaseti üzerinde farklı tesirler yarattı Geçen hafta Nijer’de darbe lehine şov yapan birtakım kümelerin ulusal bayrağın yanı sıra Rusya bayrağı da taşıdıkları görüldü Darbeden evvel Cumhurbaşkanı Bazoum Wagner’in hükümetinin aleyhinde bir dezenformasyon kampanyası yürüttüğünden yakınmıştı Afrika’nın bir çok ülkesinde maden işletmeciliği yaparak askeri faaliyetlerine mali kaynak sağlayan Wagner’in Nijer’deki başta Uranyum olmak üzere çeşitli madenlerde de gözü olduğunu iddia etmek zorlama olmaz ABD Cumhurbaşkanı Bazoum’un devrilmesinde Wagner güçlerinin rol oynadığına dair bir ispat olmadığını söylüyor ancak durumun değişken olduğuna da işaret ediyor Nijer’de darbeyle idaresi ele geçiren yeni liderliğin eski hükümetin Batı ülkeleriyle yürüttüğü ittifaktan uzaklaşıp Rusya’ya yaklaşmaya meyledebileceğine dair birtakım ipuçları var Bu türlü olursa Nijer de birer askeri darbe sonrasında Rusya’ya yakınlaşan komşuları Burkina Faso ve Mali’nin müsaadeden gidecek
AFRİKA’DAN KUZEYE GÖÇMEN AKININA TESİRİ OLUR MU
Devrik Bazoum hükümeti Akdeniz üzerinden Avrupa’ya yönelen göçmen akınının engellenmesi konusunda Avrupa ülkeleri ile işbirliği yapıyordu Bu çerçevede Libya’daki kamplarda toplanan yüzbinlerce göçmeni geri almayı kabul etmişti Ayrıyeten Nijer’in devrik hükümeti öteki Batı Afrika ülkelerinden kuzeye insan kaçakçılığı yapan şebekelere karşı da operasyonlar yürütüyordu Yeni idarenin bu hususta nasıl bir tavır alacağı bilinmiyor Münasebetiyle AB ülkelerinin Nijer ile ilgili tavır ve telaşlarında bu faktörün de rol oynadığı söylenebilir
